дгууснаас дор амьтан". Тиймээ ийм тодорхойлолттой хүмүүс даан ч олон байдаг бололтой юм. Хөгшин азарга жороо сурна гэгчээр хөгшид маань хүний санаанд оромгүй үйлдэл хийх болсон нь даан ч эмгэнэлтэй зүйл. Хөгшин эр ач охиноо бузарлачихаж гэвэл итгэх хүн олдох болов уу. Гэхдээ л болсон явдал. Муу л бол манай хойд овоохой гэгчээр муу бүхний бамбай нь өнөө муу нэрт архи л байдаг аж. Гашуун ус үг хэлэхгүй болохоор түүгээр л нүгэл бүхнээ халхлахыг хичээцгээнэ. Архи хүнийг ууя гэдэггүй, хүн л архийг ууя гэдэг.
Энэ жилийн цагаан сараар хүний санаанд оромгүй ичгэвтэртэй хүчингийн хэрэг болсон байна. Хэрэг өдөөгч Чулуунбат 60 шүргэж яваа бол хохирогч Ууганцэцэг 13 настай гээд бодохоор санаанд нэг л буумгүй. Чулуунбат гурван охин, хоёр хүүтэй өнөр өтгөн айлын эзэн юмсанж. Ханиа өөд болсноос хойш хөдөө гараад таван жил болж буй аж. Жил жилийн цагаан сар болохоор бүх л юмыг нь хүүхдүүд нь бэлдээд өгчих. Ганц бие хөгшнийг үр хүүхэд нь халамжлахаас ч биш яахав. Жам ёсоор цагаан сараар хүүхдүүд нь ирээд буцсан бөгөөд хоёр охин, нэг банди хэд хонохоор өвөөгийндөө хоцорсон байна. Чулуунбат архи уухаараа өөрийн ухаанаа алдчих гээд байдгийг ах дүүс нь мэддэг. Гурван хүүхдийг гэртээ орхисон гэрийн эзэн хүн байгаа дээр ганц хоёр айлаар ороод ирье гээд гарсан байна. Үдээс хойно Чулуунбат нэлээд халамцуу ирсэн бөгөөд орой амрахынхаа өмнө гэртээ архи нэмж уужээ.
Орой амрах болоход Чулуунбатад эрхэлж мөнгө авч сурсан хүүхдүүд бүгд л өвөрт нь орох гэж булаацалдсан аж. Цаад хоёроосоо Ууганцэцэг арай ах болохоор тэднийгээ дийлж, өвөөгийнхөө өвөрт орохоор болж. Ууганцэцэг хоёр дүүгээ нэг оронд оруулан унтуулаад өөрөө гэр орноо цэвэрлэн аяга тавгаа угаагаад ажил дууссан учир өвөөгийнхөө өвөрт орсон байна. Хүүхдүүд ид нойрсож байх үеэр Чулуунбат Ууганцэцэгийг оролдон тачаадаж гарахад ийм юм болно гэж зүүдлээгүй явсан охин сандран өвөө охин чинь байна ш дээ. Таны архи гараагүй юмуу гэж өврөөс нь мултрахыг оролдсон боловч харцганд базуулсан болжмор шиг болсон охинд мултрах арга байгаагүй аж. Согтуу хүн сохор ухаантай гэдэг.
Чулуунбат үнэхээр согтсон бол охиныг яахан оролдож чадах билээ. Хүч түрэмгийлэн байж Ууганцэцэгийг эзэмдэж дур хүслээ хангахад охин уйлахаас өөр юуч хийж чадаагүй байна. Нүдээ бөлцийтөл уйлсан охин өглөө өвөөгөө үзэн ядаж хот руу явган алхахаар болоход хүнд байдалд орсон хөгшин охиныг аргадан "Энэ муу архинаас л боллоо. Дүү нартайгаа унтахгүй. Чи ч яахав өвөө нь шоронд орж үхэх юм байна л даа. Өвөөгөө уучлаарай. Юу болсныг мэдэхгүй байна. Өнөөдөр том ах нь ирнэ. Тэгэхээр хот яв. Хэнд ч битгий хэлээрэй. Би чамд их мөнгө өгье гэхэд мөнгөнд хууртсан охин хэнд ч хэлэхгүй гэж мөнгө авч өвөөгийнхөө нүглийг түр мартсан аж.
Хөдөөнөөс хот руу орж нэг хэсэг мөнгөөр туйлсан Ууганцэцэг үе үе юм бодоод суучихдаг болжээ. Аав ээж нь ажилтай болохоор гэрт тогтоно гэж үгүй. Хагас бүтэн сайнд хагас дутуу гэртээ байдаг аж. Охин нь нэг л дүнсгэр царайлах болсныг ажигласан ээж нь охинтойгоо ярилцахаар бүтэн сайн өдөр гэртээ өнжсөн байна. Хүний эх юм болохоор охиныхоо эвийг олох нь ойлгомжтой юм.
Сайн хоол хийж өгөн бас мөнгө дүү нараас нь нууж өгөн охиндоо тохиолдсоныг нь их л эелдгээр асуухад Ууганцэцэг өвөөгийнхөө хийсэн нүглийг ээждээ ярьж өгсөн байна. Аав нь охиныг нь бузарласныг сонсоод золтой л цус харваагүй аж. Охиноо энэ тухайгаа аавдаа битгий хэлээрэй гэж аминчлан захиад Ууганцэцэгийн ээж, эгч, дүү бүсгүй хоёртойгоо уулзахаар гэрээсээ яаран гарч явахдаа эцэгтээ туйлаас гомдон, үзэн ядаж явсан байна.
Дүү бүсгүйгээ том эгчийндээ яаралтай ирэхийг утсаар хэлсэн аж. Эгч дүү гурван бүсгүй уулзаж Ууганцэцэгийн ээжийг юу болоод биднийг цуглуулах болсон талаар нь сонирхоход аавынхаа хийсэн нүглийн талаар ярьсан байна. Чулуунбатын охид хэсэгтээ шоконд оржээ. Ялтан болгох нэг хэцүү. Зүгээр өнгөрөөх бас хэцүү болоод байсан бөгөөд нэлээд зөвлөлдсөний эцэст нэг шийдэлд хүрсэн байна.
Хөгшин хонины насгүй болсон амьтан. Ээжээс хойш биднийг хүн болгох гэж их л зовсон. Бүгд нэг уучилъя. Харин цайгаа хуваах хүний талаар бодоцгооё гэж шийдсэн байна.